Stres mniejszościowy to zjawisko dotyczące osób należących do mniejszości, która ze względu na swoją odmienność (np. kolor skóry lub orientację seksualną) jest stygmatyzowana przez społeczeństwo. Stres taki ma szczególnie negatywny wpływ na zdrowie psychiczne. Jednak istnieją sposoby, aby sobie z nim radzić.

Osoby nieheteroseksualne trafiające do mojego gabinetu czasem poszukują pomocy psychologa LGBT z uwagi na to, że doświadczają efektów stresu mniejszościowego. Czasem są to problemy zewnętrzne i przez to bardzo wyraźne np. dyskryminacja czy obawa przed reakcją bliskich na coming out. Często bywają to jednak emocjonalne trudności, które są wynikiem lat życia w takim stresie (depresja, zaburzenia lękowe, trudności w relacjach).

Może wydawać się, że dopóki nie zmieni się społeczeństwo, to nic się nie zmieni w tym temacie. Jest to jednak nieprawda. Musimy zwrócić uwagę, że stres jest REAKCJĄ organizmu na warunki panujące w środowisku. Kiedy wprowadzanie zmian w społeczeństwie jest długim i żmudnym procesem, równolegle możliwa jest praca nad własną reakcją na zewnętrzne warunki oraz zapewnianie sobie względnie bezpiecznego mikrośrodowiska.

Stres mniejszościowy – co zrobić będąc członkiem dyskryminowanej mniejszości?

Oto co możesz zrobić jeśli czujesz, że stres mniejszościowy na różne sposoby niszczy twoje zdrowie i życie:

1. Zauważ powiązanie między stresem mniejszościowym a twoimi problemami. Zważywszy sytuację osób należących do mniejszości seksualnych w naszej kulturze, twoja depresja, zaburzenia lękowe czy problemy z zaufaniem w relacjach mogą być całkiem normalną reakcją na nienormalną sytuację.
2. Zdarza ci się myśleć o sobie, że generalnie jesteś gorszy od innych, masz jakiś defekt, jesteś wybrakowany? Zastanów się w jakim stopniu jest to efekt bycia w mniejszości i tego, co w swoim życiu słyszałeś na temat osób nieheteroseksualnych. A teraz pomyśl, co powiedziałbyś swojemu przyjacielowi, gdyby powiedział ci, że jest gorszy i wybrakowany, bo nie jest heteroseksualny?
3. Dostrzeż zasoby, które już posiadasz. Należysz do mniejszości, a to sprawia, że mierzysz się z wieloma wyzwaniami. Mierząc się z wyzwaniami znajdujemy różne sposoby, żeby sobie z nimi radzić. Czasem łatwo przegapić, to co już masz w swoim repertuarze. Masz grono przyjaciół? Zaufaną przyjaciółkę? Akceptujesz swoją orientację seksualną? Masz za sobą coming out? Masz swoją sieć wsparcia wśród innych osób należących do mniejszości? Każde z powyższych jest twoim zasobem. A to tylko kilka przykładów.
4. Popracuj nad swoją asertywnością, jeśli zauważasz, że masz z nią kłopot. Osoby doświadczające stresu mniejszościowego często od młodości mierzą się z przekonaniem, że to czego pragną jest nie na miejscu. To często niesie konsekwencje w późniejszym życiu np. trudność z głośnym mówieniem o swoich chęciach czy preferencjach albo wręcz niemożność ich określenia.
5. Dbaj o to, aby twoje życie seksualne było zdrowe i satysfakcjonujące. Wiele osób doświadczających stresu mniejszościowego ma uwewnętrznione przekonania o tym, że są gorsze i nie zasługują na miłość. To przekładać się może na wchodzenie w sytuacje intymne pod wpływem alkoholu czy narkotyków, doświadczenia seksualne zupełnie pozbawione kontroli i troski o własne zdrowie, granice i potrzeby. Jeśli to jest twoim problemem, zacznijmy od tego, że jak każdy człowiek masz prawo do zdrowego i satysfakcjonującego seksu.
6. Zadbaj o swoje sieci wsparcia. Nie, nie mam tu na myśli grupy wsparcia jak z amerykańskiego serialu. Chociaż takie grupy też bywają dostępne i pomocne, nie są jednak wcale konieczne. Każdy człowiek potrzebuje mieć wokół siebie ludzi, na których może polegać. W szczególności jeśli trudno jest czuć bliskość z rodziną. Poczucie wyobcowania wśród najbliższych jest częstym problemem z jakim spotykam się w terapii LGBT. Do pewnego stopnia można pracować nad poprawianiem tych relacji, ale trzeba mieć świadomość, że drugiej osoby zmienić się nie da. Tylko ona sama może chcieć się zmienić. Dlatego równolegle dobrze jest starać się o tworzenie innych relacji, zarówno wewnątrz społeczności LGBT jak i poza nią.

Autorka: Karina Wiencelewska jest psychologiem, psychoterapeutą z wieloletnim doświadczeniem. Potrzebujesz dodatkowych informacji na opisany temat lub chcesz umówić się na konsultacje? Zadzwoń: +48 514 725 256. Możesz też skontaktować się poprzez email gabinet@pomostkrakow.pl lub Skype karina.wiencelewska