W jaki sposób określić czy dziecko potrzebuje terapii?

Dzieci rozwijają się, dorastają i miewają swoje trudności czy problemy. To najzupełniej powszechne. Kiedy zatem dziecko ma zwyczajne dziecięce trudności, z którymi możemy sobie sami poradzić, a kiedy należy zwrócić się o pomoc do specjalisty? Czy twoje dziecko potrzebuje terapii?

Każde dziecko miewa trudności

Dzieci doświadczają konfliktów w domu wokół odrabiania zadań domowych czy godziny, o której mają pójść spać. Natykają się na trudności w kontaktach z rówieśnikami i rodzicami, kiedy próbują ustalić własną tożsamość i uczą się utrzymywać relacje z innymi. Mają konflikty z nauczycielami, których wymagania odnośnie wiedzy i zachowania wzrastają. Kiedy dziecko staje w obliczu nowych sytuacji, oczekiwań, wymagań, powszechną reakcją jest doświadczanie emocjonalnych wzlotów i upadków, takich jak uczucie smutku, strachu czy gniewu. Reakcje te są zwykle krótkotrwałe i nie wywierają znaczącego wpływu na życie dziecka. Jednakże, czasami reakcja dziecka na naciski jakie niesie życie może stać się bardziej dotkliwa, wówczas wysiłki rodziców próbujących pomóc dziecku nie przynoszą pożądanego efektu. W takich chwilach profesjonalna pomoc może być wskazana.

 

Emocjonalnie trudne wydarzenia

Z mojego doświadczenia wynika, że kilka czynników ma wpływ na to, czy terapia w przypadku dziecka jest wskazana. Po pierwsze, należy ocenić czy obserwowane cierpienie emocjonalne zakłóca codzienne funkcjonowanie, grozi przytłoczeniem dziecka lub negatywnie wpływa na jego osiągnięcia rozwojowe. Na przykład, rozwód rodziców jest trudnym emocjonalnie doświadczeniem, na które dzieci reagują w bardzo różny sposób. Zaniepokojenie mogą wzbudzać takie reakcje dziecka jak np. nietypowe porażki szkolne, wzmożony niepokój podczas gdy rodzica nie ma w pobliżu, czy strach przed zasypianiem w samotności. Zachowania takie są wyrazem zakłóceń w normalnym funkcjonowaniu i wskazują na konieczność terapii psychologicznej.

 

Dziecko odmawia pójścia do szkoły

Podobnie, leczenie psychologiczne może być zalecane, kiedy trudności dziecka utrudniają normalne funkcjonowanie rodziny, nawet jeśli dziecko nie jest zmartwione tymi okolicznościami. Takie sytuacje obserwujemy często w przypadku dzieci mających przesadne czy nierealistyczne obawy przed chodzeniem do szkoły. Dzieci te stają się rozjuszone w obliczu rozstania z rodzicem. Dziecko może być zadowolone z powodu pozostania w domu, lecz dla rodzica takie zachowanie może być niedorzeczne, powodować stres i utrudniać codzienne funkcjonowanie. Niezdolność czy niechęć dziecka do oddzielenia się od rodzica może spowodować, że ten spóźni się do pracy lub w ogóle nie będzie mógł do niej pójść. To z kolei może wzbudzać uczucie frustracji i bezsilności w efektywnym radzeniu sobie z tą sytuacją.

 

Psychoterapia dla dziecka przewlekle chorego

Dzieci mogą też korzystać z psychoterapii, kiedy problemy z którymi się spotykają są skomplikowane i wykraczają poza codzienne doświadczenia. Na przykład dziecko cierpiące z powodu poważnych lub zagrażających życiu problemów medycznych często czerpie korzyści z wsparcia zapewnianego przez doświadczonego terapeutę. Psycholog skupia się na pomocy tym dzieciom w rozwijaniu zdolności radzenia sobie z tą sytuacją oraz doradza rodzicom w jaki sposób najlepiej wspierać dziecko. Może też wspierać całą rodzinę i pomagać w wypracowaniu wspólnego sposobu radzenia sobie z trudnościami pojawiającymi się w tych okolicznościach.

 

Zagrożenie życia dziecka

Najmniej powszechnym lecz najbardziej poważnym wskazaniem do psychoterapii dziecka są symptomy tak dotkliwe i zachowania tak ekstremalne, że potencjalnie zagrażają jego życiu. Mam tu na myśli sytuacje, w których dziecko doświadcza wzrokowych czy słuchowych złudzeń, wznieca pożary, napada na innych lub jest silnie przygnębione i zgłasza chęć popełnienia samobójstwa. Czasem może się to przejawiać także podejmowaniem niebezpiecznych aktywności, które w znacznym stopniu narażają na ryzyko wypadku.

 

Czy dziecko potrzebuje terapii?

Rodzice reagują w różny sposób na myśl o tym, że ich dziecko może wymagać terapii psychologicznej. Niektórzy rodzice czują się winni i obwiniają się za problemy dziecka. Inni zmartwieni rodzice mogą doświadczać zagubienia i niepewności dotyczącej potrzeby leczenia. Przykładowo, nauczyciel może opisywać dziecko jako przejawiające emocjonalne czy behawioralne problemy w klasie, podczas gdy w domu dziecko zachowuje się zupełnie zwyczajnie. Rodzice którzy otrzymują taką informację często mają trudność w pogodzeniu tego jak sami postrzegają dziecko i jak jest ono postrzegane przez wychowawcę.

 

Może sami sobie poradzimy?

Większość rodziców może i powinna podjąć próbę samodzielnej pomocy dziecku zanim skonsultuje jego kłopoty z terapeutą. Jednakże, jak we wszystkich obszarach życia, zdarzają się sytuację, gdy zewnętrzna pomoc jest niezbędna. Przeciętny rodzic nie ma oporów, by konsultować z lekarzem medyczne problemy swojego dziecka. W gruncie rzeczy, rodzice którzy tego nie robią, są uznawani za zaniedbujących. Jestem przekonana, że poinformowany rodzic rozpoznaje również potrzeby i korzyści dziecka w zakresie pomocy psychoterapeutycznej. Tutaj podobnie jak w przypadku problemów medycznych, konsultacja jest świadectwem troski i dobrego rodzicielstwa. Terapeuta dziecięcy posiada specjalistyczną wiedzę i umiejętności pozwalające zidentyfikować zachowania problemowe i zaplanować odpowiednie terapeutyczne interwencje. Terapeuta wyszkolony do pracy z dziećmi i rodzinami może stworzyć zindywidualizowany plan terapii odpowiedni do specyficznych potrzeb danego dziecka.

 

Udział całej rodziny w terapii dziecka

W podejściu, które reprezentuję, zaangażowanie rodziców w leczenie dziecka jest kluczowym elementem terapii. Od pierwszej sesji konsultacyjnej polegam na rodzicach licząc na informacje o rozwoju, zachowaniu i relacjach dziecka, a w większości przypadków są oni proszeni o czynny udział w terapii. Ponieważ kłopot dziecka jest kłopotem całej rodziny, również rodzeństwo oraz inne osoby zamieszkujące pod wspólnym dachem mogą zostać poproszone o przybycie na sesje. Ich obecność jest o tyle cenna, że każdy z domowników ma nieco inną perspektywę na to, co się dzieje. A im bardziej wszechstronnie problem zostanie zbadany, tym łatwiej będzie sobie z nim poradzić.

 

Co może dać dziecku i rodzicom psychologiczna pomoc?

Reakcje dziecka na stresujące wydarzenia życiowe wahają się od łagodnych i krótkotrwałych do dotkliwych i trwających bardzo długo. Kiedy problemy dziecka nie znikają po pewnym rozsądnym okresie czasu, rekomendowana jest interwencja psychologiczna. Terapia zapewnia dziecku możliwość zidentyfikowania, przedyskutowania i zrozumienia problemów oraz rozwoju niezbędnych umiejętności radzenia sobie. Psychoterapia jest też okazją do rozwiania rodzicielskich niepokojów, rozpoznawania unikalnych potrzeb swojego dziecka oraz odpowiadania na nie w efektywny sposób. Wreszcie, ważne jest by zdać sobie sprawę, że dziecięce trudności nie poddane w porę adekwatnemu leczeniu mogą się z czasem rozwinąć, stać znacznie poważniejszymi i co gorsza, długotrwałymi problemami.

Karina Wiencelewska jest psychologiem, psychoterapeutą w trakcie certyfikacji. Potrzebujesz dodatkowych informacji na opisany temat lub pragniesz umówić się na konsultacje, zadzwoń: +48514725256. Możesz też skontaktować się poprzez email gabinet@pomostkrakow.pl lub Skype karina.wiencelewska

Karina Wiencelewska

- psycholog,
psychoterapeuta

 

514 725 256

 

 

gabinet@pomostkrakow.pl

 

 

Strona gabinetu na FB